Tướng học là cái học kiến trúc con người ta, cho nên nguyên tắc căn bản của tướng học chính là nguyên tắc kiến trúc vậy. Tỷ dụ ta nói: nhục bất xứng cốt, thịt nhiều xương ít thì xương ít ví như móng cột yếu ớt, toà nhà sẽ bị huỷ hoại
Tướng học cũng là mỹ học nữa, đã đẹp thì cái đẹp cần được phối hợp. Thế gian cực hiếm người mười phân vẹn cả mười. Đa số được một hay hai điểm tốt. Những điểm tốt ấy sẽ thành xấu nếu nó không có sự phối hợp với những cái đẹp khác. Nó ví như uống rượu trên sông phải có ánh trăng mới tuỵệt thú.
Tỷ dụ: mặt thô nhưng có đôi mắt đẹp thì đôi mắt đẹp ấy cứu gỡ cho tướng cách rất nhiều
Bởi vậy cần phải biết cách phối hợp. Phép phối hợp của tướng thuật căn cứ trên lý luận của mỹ học. Đại lược, phép phối hợp như sau:
a) Nhân phẩm pháp. – Dương khí hoà mãn trên mặt, lúc nói chuyện mặt mày không biến sắc, thần khí thung dung không lạc giọng nói, mắt sáng, cử chỉ ôn thuần, không đóng kịch, không che đậy. Nếu trong ngũ quan có một trong hai quan tốt, vận đến tất phát đạt. Nếu một trong hai quan xấu, hung sự cũng giảm bớt. Sách gọi là trung hoà thượng phẩm.
Dương khí hoà mãn diện, lúc nói chuyện vẻ mặt biến sắc, nếu ngũ quan có vài điểm hãm hoặc kỵ thì không nên nói nhiều, thanh âm biến điệu tức là mỹ, ác lẫn lộn thì phải quyền biến uyển chuyển.
Đầy mặt âm khí mà cử động thung dung, thanh âm bất biến tức là bên trong có chứa phẩm chất đơn thuần. Ở trường hợp hiện lên khí sắc bạo phát thì nên cẩn trọng xét việc cho tường có thể tránh được hung tai. Đầy mặt âm khí, cử chỉ lúng túng, ăn nói ngập ngừng là người đang ở vào hoàn cảnh xấu.
Mãn diện dương hoà, lúc đàm luận kiêu căng tự thị nhưng mặt có đức sắc nếu thuận tính thì làm được việc, hễ cáu giận thì mọi sự hỏng.
b) Bần phú pháp: Nếu tướng giầu hiện lên mặt cần phải có cái bụng phối hợp, có đôi mông làm căn cứ. Tướng giầu ở lưỡng quyền cần có mũi làm kho đụn và môi làm sự chi thu. Hiện ở mũi thì hai cánh mũi đầy đặn bằng bặn, lỗ mũi vừa vặn. Hiện ở mắt tất phải xem phối hợp của ấn đường. Hiện ở tai (tỉ dụ tai trắng hơn mặt rất giàu) hãy xét lỗ tai và dái tai. Hiện ở thân thì nhìn eo tròn đầy. Hiện ở tay thì bàn tay thật dầy, da dẻ nhuận
Bẩy cách trên đây nếu có tiếng nói đúng cách nữa tất là người giàu có lớn, nếu tiếng nói bất ứng thì cũng sung túc
Tướng nghèo hiện lên mặt mà bụng óp, mồm lép, nghèo suốt đời. Hiện lên lưỡng quyền, mũi hếch, môi dúm nhiều lúc thiếu ăn. Hiện lên mũi, lang đài đình uý (hai cánh mũi) mỏng, tóp nợ như chúa chổm. Hiện lên mắt thêm ấn đường lõm hãm, cực khổ. Hiện lên thân, co thắt, cả đời không có nhà ở. Hiện lên tai, lỗ tai nhỏ quá, không có dái tai thì vừa ngu vừa nghèo. Hiện lên bàn tay gân guốc gầy gò, nghèo, cay đắng.
Bẩy cách trên đây nếu có tiếng nói ưởng lượng thì còn đủ ăn đủ mặc. Nếu tiếng nói bất tương ứng thì tối ngày xuôi ngược.
c) Cực phú cực bần pháp. – Lông mày trông vui như ẩn ngũ sắc, mắt sáng rực rỡ, thanh âm ưởng lượng, giầu mầy đời. Sống mũi cao đẹp, lưỡng quyền đầy đặn, tiếng nói như chuông đồng, đất ruộng thẳng cánh cò bay. Bàn tay đầy ụ, mềm mại, tiếng nói vang vang, giỏi làm giàu, dễ làm giàu. Nhất lộ, nhị lộ (mắt lộ, mũi hếch, tai lộn vành), tinh thần ám đục, có áo không quần.
Đầu nhọn, đít óp, thanh âm trệ, ăn mày. Bụng chân như que củi, mặt khô xác, tiếng nói lí nhí hoặc ồ ạt, nghèo tứ cố vô thân
d) Vận khí thịnh suy pháp: - Thịt đùn đùn làm cho eo nở tròn là đang chuyển vận tốt. Thịt ùn ùn kéo đi mất là thoát tài. Diện thiếu hoa sắc, thanh không hoà điệu, cả đời thất bại. Mặt hiện quang thái, thanh âm ưởng lượng, vận sắp hay. Trong thịnh vận hay nói phũ, nói bậy là có ẩn ưu phiền. Trong bại vận, ý chí nhẫn nại kiên trì là có thể trở lại tốt. Suốt đời tự tin, không lo bại hoại. Gặp người hay lúng túng, tuy thành rồi cũng bại. Cầu toàn ở tiếng nói, thanh âm hỏng, vận khó thành. Trí tuệ ở hai tai, tai như bít, vừa ngu vừa vô vận. Tiền tài ở mũi, mũi khô làm sao có tiền. Vành mũi sắc ám, nên giữ gìn lời ăn tiếng nói. Ấn đường sắc đỏ, có tai nạn quan trọng. Sầu dung mãn diện vô vận. Mãn diện quang thái, vận đang lên.
Sách có câu:
Lễ khả sức, y khả giả thần khí nan giả
Bần khả trang, phú khả sức, cốt cách nan giả
Nghĩa là:
Có thể vờ lễ nghĩa, có thể giả quần áo nhưng thần khí không giả được.
Nghèo có thể che đậy được, giầu có thể bịp loè nhưng cốt cách thì không thể giả được
Cho nên nhìn chân tay khả dĩ định bần phú, nghe lời nói khả dĩ biết ngọn nguồn, trông đôi mắt khả dĩ thấy lòng ruột, nghe tiếng khả dĩ hiểu tinh thần.Mắt sáng quắc nhưng ấn đường vết phá làm gì có vận tốt. Thanh âm mãn mãn mà ngữ vận nhỏ tất sử sự xoay sở. Thanh âm ưởng lượng nói năng chậm rãi, vận trường cửu. Vô ý thường thở dài, tâm sự ưu tư, ngồi lặng như ngủ là nghiệp sắp thoái bại, thịnh suy bất thường. Thanh cấp, nói nhanh, vận không trường cửu.
